Ermeni sorunu nedir, hangi olayla ortaya çıkmıştır? Kısaca
Ermeni sorunu nedir? Ermeni sorunu ilk olarak hangi olayla ortaya çıkmıştır? Ermeni sorunu nasıl çözülmüştür? Ermeni sorunu hakkında kısaca bilinmesi gerekenler.
Ermeni sorunu nedir?
Osmanlı Devleti'nin egemenliğinde uzun yıllar boyunca barış içinde yaşayan Ermeniler arasında özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren dış güçlerin de etkisiyle ayrılıkçı düşünceler etkili oldu.
1877-1878 yıllarında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında gerçekleşen ve Osmanlı Devleti'nin yenilgisiyle sonuçlanan savaşın ardından yapılan Ayastefanos ve Berlin antlaşmalarıyla Rusya, Osmanlı topraklarında yaşayan Ortodoksların koruyuculuğunu üstlendi. Bu tarihten sonra doğuda yer yer Ermeni ayaklanmaları baş gösterdi.
Rusya, savaş sonucunda ele geçirdiği Kars, Ardahan ve Artvin'e nüfus üstünlüğünü sağlamak için çok sayıda Ermeni gönderdi. 1887'de Cenevre'de kurulan Hınçak ile 1890'da Tiflis'te kurulan Taşnak komiteleri, birçok terör faaliyetinde bulundu. Sultan Abdülhamid, Ermeni terör örgütlerinin faaliyetlerini engellemek için Hamidiye Alayları'nı kurdu.
Birinci Dünya Savaşı'nda Ermeni çeteleri Rus ordularına destek verdi. Bu sırada Ermeni terör örgütleri tarafından birçok katliam yapıldı. Bunun üzerine savunma hattının gerisini güvence altına alabilmek için 14 Mayıs 1915 tarihinde Techir Yasası çıkartıldı. Bu yasayla birlikte Ermeniler, Suriye'ye gönderilmeye başlandı ve Ermeni liderler tutuklandı.
Rusya'nın dışında İngilizler ve Fransızlar da Ermenileri kullandı. Birinci Dünya Savaşı'nda Fransa; Adana, Antep ve Urfa bölgelerinde bir Ermeni devleti kurmayı düşünmüşse de bölge halkının direnişi bunu engellemişti. İngiltere ise Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü koruma politikasını bıraktıktan sonra kendi kontrolünde, Rusya'nın yanı başında (tampon olacak) bir Ermeni devleti kurma amacındaydı.
Kurtuluş Savaşı'nın başarılı bir şekilde neticelenmesiyle doğuda Ermeni devleti kurulması düşüncesi yerle bir oldu. Fakat Ermenilerin terör faaliyetleri 1973 yılında tekrardan başladı. Ermeni terör örgütü ASALA, 27 Ocak 1973'te Los Angeles'da iki Türk diplomatını şehit ederek başlattığı terör faaliyetlerini 21 ülkede sürdürdü. Dış ülkelerden destek gören ASALA, 1983 yılında Fransa'daki Orly Havaalanı'na düzenlediği bombalı saldırıda Fransızların da ölmesi üzerine bu desteği kaybederek zayıfladı.
1877-1878 yıllarında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında gerçekleşen ve Osmanlı Devleti'nin yenilgisiyle sonuçlanan savaşın ardından yapılan Ayastefanos ve Berlin antlaşmalarıyla Rusya, Osmanlı topraklarında yaşayan Ortodoksların koruyuculuğunu üstlendi. Bu tarihten sonra doğuda yer yer Ermeni ayaklanmaları baş gösterdi.
Rusya, savaş sonucunda ele geçirdiği Kars, Ardahan ve Artvin'e nüfus üstünlüğünü sağlamak için çok sayıda Ermeni gönderdi. 1887'de Cenevre'de kurulan Hınçak ile 1890'da Tiflis'te kurulan Taşnak komiteleri, birçok terör faaliyetinde bulundu. Sultan Abdülhamid, Ermeni terör örgütlerinin faaliyetlerini engellemek için Hamidiye Alayları'nı kurdu.
Birinci Dünya Savaşı'nda Ermeni çeteleri Rus ordularına destek verdi. Bu sırada Ermeni terör örgütleri tarafından birçok katliam yapıldı. Bunun üzerine savunma hattının gerisini güvence altına alabilmek için 14 Mayıs 1915 tarihinde Techir Yasası çıkartıldı. Bu yasayla birlikte Ermeniler, Suriye'ye gönderilmeye başlandı ve Ermeni liderler tutuklandı.
Rusya'nın dışında İngilizler ve Fransızlar da Ermenileri kullandı. Birinci Dünya Savaşı'nda Fransa; Adana, Antep ve Urfa bölgelerinde bir Ermeni devleti kurmayı düşünmüşse de bölge halkının direnişi bunu engellemişti. İngiltere ise Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü koruma politikasını bıraktıktan sonra kendi kontrolünde, Rusya'nın yanı başında (tampon olacak) bir Ermeni devleti kurma amacındaydı.
Kurtuluş Savaşı'nın başarılı bir şekilde neticelenmesiyle doğuda Ermeni devleti kurulması düşüncesi yerle bir oldu. Fakat Ermenilerin terör faaliyetleri 1973 yılında tekrardan başladı. Ermeni terör örgütü ASALA, 27 Ocak 1973'te Los Angeles'da iki Türk diplomatını şehit ederek başlattığı terör faaliyetlerini 21 ülkede sürdürdü. Dış ülkelerden destek gören ASALA, 1983 yılında Fransa'daki Orly Havaalanı'na düzenlediği bombalı saldırıda Fransızların da ölmesi üzerine bu desteği kaybederek zayıfladı.
Ermeni sorunu ilk olarak hangi olayla ortaya çıkmıştır?
Ermeni sorunu, ilk kez 1878 yılında düzenlenen Berlin Kongresi'nde ortaya çıkmıştır. Bu kongre sonucunda imzalanan Berlin Antlaşması'nda Osmanlı Devleti'nin Girit'te ve Ermenilerin oturdukları yerlerde ıslahat yapacağı belirtilmiştir. Böylece, Ermeni sorunu uluslararası politika konusu haline gelmiştir. Bu anlaşmanın ardından Osmanlı Devleti'nin denge politikasında İngiltere'nin yerini Almanya almıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder