İsrail'in Kuruluşu



Yahudiler, Avrupa ülkelerinde uzun bir süre boyunca insanlık dışı uygulamalara maruz kalmış ve çoğu zaman da yaşadıkları bölgelerden çıkarılmışlardır. Çeşitli tarihlerde İngiltere, Almanya, Rusya, Macaristan, Fransa, Portekiz ve İspanya'dan sürülmüşlerdir. Aksine Osmanlı Devleti'nin Yahudilere olan yaklaşımı ise bunun tam tersi olmuş ve hatta 1492 yılında İspanya'dan kaçan Yahudileri topraklarına almıştır. 

Siyonizm ve Theodor Herzl

Roma işgalinin ardından Filistin'den kaçan Yahudiler, her zaman tekrardan bu topraklara dönme fikrini canlı tutmuşlardır. Yahudilerin canlı tuttuğu bu Siyonizm fikrini örgütlü bir uluslararası harekete dönüştüren kişi Theodor Herzl oldu. Siyonizmin ideolojik temelini oluşturacak olan "Yahudi Devleti" kitabını yazdı ve burada Yahudilerin tek kurtuluşunun kendi devletlerini kurmaktan geçtiğini ileri sürdü. 

Balfour Deklarasyonu

1897 yılında Theodor Herzl'in çabasıyla Basel'de ilk Siyonist Kongresi düzenlendi. 1917 yılında İngiltere, Balfour Deklarasyonu ile Filistin'de Yahudi devletinin kurulmasının önünü açtı. Hızla artan Yahudi göçleri bu topraklarda yaşayan Filistinli Arapların tepkisini çekti. 1919 yılında başlayarak farklı zamanlarda Filistin Arap Kongreleri toplandıysa da istenen sonuç elde edilemedi.

Histadrut ve İrgun'un Kuruluşu

1921'de Filistin Siyonist İcra Kurulu kuruldu. Daha sonra bu yapılanma yarı hükümet gibi hareket eden Yahudi Ajansı'na dönüştü. 1920'de Histadrut kuruldu. Başlangıcında sendikacılık alanında faaliyet göstermek amacıyla kurulduysa da daha sonra faaliyet alanını genişleterek bankacılık, sigortacılık alanlarında da faaliyet göstermeye başladı. 

Histadrut'un kontrolünde Haganah adlı Filistin'de çok sayıda terör eylemi gerçekleştirecek örgüt kuruldu. Bir süre sonra Yahudiler arasında bölünme yaşandı. Bazıları İngiltere'ye çok fazla güvenilmemesi gerektiğini ileri sürerek ayrı bir örgütlenmeye gitti. Bunlar, Yahudi göçlerinin hızlı bir şekilde artırılarak derhal sınırları çok daha geniş bir Yahudi devletinin kurulmasını istiyordu. Bu amaçla Haganah gibi fakat ondan bağımsız olan İrgun'u kurdular. Daha sonra İsrail başbakanlığı yapacak Menahem Begin ile Yitzak Şamir de İrgun üyesiydiler. 

İngiliz Yönetimine Karşı Saldırılar

Çok sayıda Yahudi, İkinci Dünya Savaşı'nda İngiliz kuvvetlerine katıldı. Burada hem askeri deneyim kazandılar, hem de İngilizlerin askeri sistemleri hakkında bilgi edindiler. Savaşın ardından Yahudi örgütleri tarafından Filisitin'deki İngiliz yönetimine karşı da sabotaj eylemleri düzenlendi. Bunun sebebi İngiltere'nin Yahudi göçlerine kota koymasıydı. 1944 yılında İngiltere'nin Ortadoğu Bakanı Lord Moyne öldürüldü. 

Deir Yasin Katliamı

1947 yılında Birleşmiş Milletler yapılan oylama sonucunda Filistin'de Arap ve Yahudi devleti kurulması ve Kudüs'ün uluslararası statü kazanmasını kararlaştırıldı. 1948 yılında İrgun, terör faaliyetlerini sürdürerek büyük bir vahşete imza attı. Deir Yasin köyünü basarak 250 sivili katletti.

Bağımsızlığın İlanı

İngiltere yönetiminin Filistin'i terk etmesiyle 14 Mayıs 1948 günü David Ben Gurion İsrail devletinin bağımsızlığını ilan etti.   


Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Aşık Veysel'in kısaca hayatı, eserleri

Mimar Sinan'ın hayatı (Kısa-özet bilgi)

Mehmet Akif Ersoy'un Kısaca Hayatı