Kanun-ı Esasi Hakkında Kısa Bilgi

Kanuni Esasi nedir ve özellikleri nelerdir? Kanuni Esasi de son onay kime aittir? Kanuni Esasi ile neler değişti? Kanun-ı esasi ne zaman ilan edildi? İşte Kanun-ı Esasi hakkında kısaca bilgi.

Kanun-ı Esasi nedir?

1876 yılında ilan edilen Kanun-ı Esasi, ilk anayasamızdır. Kanun-i Esasi'nin kabul edilmesine zemin hazırlayan üç önemli gelişme vardır: 1808 Sened-i İttifak, 1839 Tanzimat Fermanı, 1856 Islahat Fermanı.

Kanun-ı Esasi, İkinci Abdülhamid döneminde kabul edilmiştir. Kanun-ı Esasi ile birlikte meşruti monarşi sistemine geçilmiştir. Bu doğrultuda meclis oluşturuldu. Bu meclis, üyelerini padişahın seçtiği Heyet-i Ayan ve üyelerini halkın seçtiği Heyet-i Mebusan'dan oluşmaktaydı. 

Kanun-ı Esasi'de devletin resmi dilinin Türkçe olduğu yazılmaktadır. Belçika ve Prusya anayasaları örnek alınarak hazırlanmıştır. 

Kanun-ı Esasi'de padişahın son derece güçlü yetkileri bulunmaktadır. Bunlardan birkaçını şu şekilde sıralayabiliriz;

• Padişahın meclisi fesih yetkisi vardır.

• Padişahın basın üzerinde sürgün ve sansür yetkisi vardır.

• Bakanlar Kurulu padişaha karşı sorumludur.

• Kanun çıkartmak için önce padişahın izni alınır. Daha sonra Heyet-i Ayan onayı, en son olarak da padişah onayı alınır. 

Padişahın bu yetkileri 1909 yılında yapılan değişikliklerle önemli ölçüde kısıtlanmıştır. Bu değişikliklerle padişahın meclisi fesih yetkisi zorlaştırılmış, kanunlar üzerindeki mutlak veto yetkisi kaldırılmış, basın üzerindeki sansür ve sürgün yetkisi kaldırılmıştır.

İkinci Abdülhamid, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nı sebep göstererek Kanun-ı Esasi'yi yürürlükten kaldırdı ve meşrutiyet yönetimine son verdi. 

Kanuni Esasi'de son onay kime aittir?

1876 yılında ilan edilen Kanun-ı Esasi'de son onay padişaha aitti. Kanun çıkartabilmek için öncelikle padişahtan izin almak zorunluydu. Heyet-i Ayan tarafından onaylanan yasa, en son yine padişah onayından geçmek zorundaydı. 1909 yılında yapılan değişikliklerle bu sistemde ciddi değişiklikler yapılmıştır.