Göktürk (Orhun) Yazıtları Hakkında Kısa Bilgi


Göktürk Kitabeleri de denilen bu yazıtlar, Türk edebiyatının ilk yazılı örnekleridir. 8. yüzyılda, Çinlilere karşı yapılan bir "kurtuluş savaşı" kazanıldıktan ve Türk bütünlüğü sağlandıktan sonra, bu zaferi ölümsüzleştirmek gayesiyle yazılmıştır. Moğolistan'ın kuzey doğusunda, Orhun ırmağının, eski yatağına dikilen bu yazılı taşlara Orhun Anıtları denir. 

 Orta Asya'da Orhun ırmağının eski yatağına dikilmiş oldukları için, Orhun Anıtları adını alan yazılı taşlarda, Göktürklerin tarihi anlatılmaktadır. İlk defa bu yazıtları, 19. yüzyılda Danimarkalı dil bilgini Thomsen okudu. Bu anıtlardan ilk söz açan ise, 13. yüzyılda, İlhanlılar tarihçisi Alaaddin Ata Melik Cüveyn'in Târih-i Cihan Güşa adlı eseridir. 

 Orhun Anıtları'nın en önemlileri: Göktürklerin dört hakanına vezirlik etmiş olan Bilge Tonyukuk'un 720'de diktirdiği Tonyukuk Anıtı; Doğu Göktürklerini Çin eserliğinden kurtaran Kutluk Han'ın küçük oğlu Kül Tigin adına 732'de diktirilen Kül Tigin Anıtı, Kutluk Han'ın büyük oğlu Bilge Kağan adına 735'de diktirilen Bilge Kağan Anıtı'dır.

 Orhun Anıtları'nda eskisi gibi iyi ve bilgili olmayan beylerin elinde Türk devletinin nasıl sarsılıp yıkıldığı, bu beylerin Çinlilerin hilelerine nasıl aldandıkları anlatılır. 50 yıl Çin'de esir yaşayan Doğu Türkistan Türklerinin esirlikten kurtuluşları, yeniden hürriyetlerine kavuşmaları, sağlam, kuvvetli, güzel bir Türkçe ile dile getirilmiştir. 

 KAYNAK

 Seyit Kemal Karaalioğlu, Edebiyat Terimleri Kılavuzu, s. 277, İstanbul: İnkılap ve Aka, 1975

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Aşık Veysel'in kısaca hayatı, eserleri

Resim
Aşık Veysel Unutulmaz halk ozanı Aşık Veysel kimdir, eserleri nelerdir? İşte Aşık Veysel'in kısaca hayatı, eserleri ve edebi kişiliği. Aşık Veysel'in hayatı Aşık Veysel, 25 Ekim 1894 tarihinde Sivas 'ın Sarkışla ilçesine bağlı Sivrialan Köyü'nde dünyaya geldi. Babası çiftçilikle uğraşan Ahmet Bey, annesi ise Gülizar Hanım'dır. Yedi yaşında çiçek hastalığına yakalanarak her iki gözünü de kaybetti. Veysel'in iki kız kardeşi de aynı hastalıktan dolayı hayatını kaybetmişti.  Veysel'in küçük yaşta iki gözünü de kaybetmesine tüm aile çok üzülür. Babası, bir uğraş olması için ona saz getirdi ve her gün halk ozanlarının şiirlerini okudu. Saz çalmayı babasının arkadaşı Çamşıhlı Ali Ağa'dan öğrendi. Sazını öylesine sevmişti ki yanından bir an olsun ayırmıyordu.  Esma adında bir kızla evlendi. Bu evliliğinden kısa bir süre sonra anne ve babasını kaybetti. İkinci çocuğunu ise on günlükken kaybetti. Daha sonra Esma tuttukları hizmetçiyle birlikte kaçtı.
Read more »

Mimar Sinan'ın hayatı (Kısa-özet bilgi)

Resim
Mimar Sinan Mimar Sinan kimdir? Mimar Sinan'ın eserleri nelerdir? Osmanlı Devleti'nde 49 yıl boyunca başmimarlık görevinde bulunan Mimar Sinan'ın kısaca hayatı ve eserleri. Mimar Sinan hayatı kısaca Mimar Sinan, 1489 yılında Kayseri'nin Ağırnas köyünde hayata gözlerini açtı. 1511 yılında devşirme olarak İstanbul'a geldi ve Yeniçeri Ocağı'na alındı. Bu süreçte çok sayıda sanat eserini yakından inceleme fırsatı yakaladı.  Yavuz Sultan Selim 'in Çaldıran Savaşı ve Mısır seferine katıldı. Mısır'da bulunduğu sırada buradaki sanat eserlerini inceledi. Daha sonraki yıllarda düzenlenen Belgrad, Rodos ve Mohaç Meydan Muharebesi'ne katıldı. Mohaç Meydan Muharebesi'ndeki başarısından dolayı terfi etti.  Kanuni Sultan Süleyman döneminde düzenlenen Boğdan seferine katıldı. Prut Nehri'nden ordunun geçebilmesi için köprü kurulması gerekmiş, ancak bataklık nedeniyle bir türlü başarılı olunamamıştı. Damat Çelebi Lütfi Paşa tarafından görevlendirilen M
Read more »

Mehmet Akif Ersoy'un Kısaca Hayatı

Resim
Mehmet Akif Ersoy , 20 Aralık 1873 tarihinde İstanbul'un Fatih ilçesinde dünyaya geldi.  Babası "İpekli Hoca" olarak tanınan Tahir Efendi, annesi ise Şerife Hanım'dır. Babası ona "Ragif" adını vermiş, ancak yakın çevresi "Akif" ismiyle seslenmiştir. D ini eğitimini babasından alan Akif, öğrenimine Emir Buhari Mahalle Mektebi 'nde başladı. Buradan mezun olduktan sonra sırasıyla Fatih Merkez Rüştiyesi ,  Mülkiye İdadisi   ve Halkalı Baytar Mektebi 'nde eğitim gördü. Akif, gittiği tüm okullarda başarısıyla diğer öğrencilerden sivrilmişti. Mehmet Akif Ersoy İlk şiirlerini, Mülkiye İdadisi 'nde öğrenimini sürdürdüğü sırada kaleme aldı. Bu okuldaki öğretmenlerinden biri de ünlü edebiyatçı Muallim Naci 'ydi. Muallim Naci, daha o yaşlarda Akif'teki yeteneği fark etmiş ve " Bu çocukta gördüğüm cevheri, kimsede görmedim " demişti. Bir süre bayraktarlık yaptıktan sonra bu görevini bırakaraktı. "Sırat-ı Müstakim"
Read more »