ATATÜRK İLE İNÖNÜ ARASINDAKİ ANLAŞMAZLIK

Atatürk ile İnönü'nün arası neden açılmıştı? Cemil Koçak, yakın tarihimizin en merak edilen sorularından olan bu soruyu, NTV ekranlarında yayınlanan 'Bana Söz Ver' programında cevapladı. 

Koçak, Atatürk ile İnönü arasındaki anlaşmazlığın üç temel meseleden kaynaklandığını belirtti. Bunlar:

1-) Devletçilik

2-) Dış politika

3-) Hatay sorunu

Cemil Koçak, anlaşmazlığa sebep olan bu meseleleri detaylı bir şekilde anlattı:

Atatürk ile İnönü arasında ayrılığın olduğu bir gerçek. Ama bu Atatürk ile İnönü arasındaki ilişkilerin en başından ya da en sonundan itibaren kırılgan olduğu anlamına gelmez. Biz maalesef bu türden politik meseleleri bir polemik haline getirmekten fazlasıyla memnun kalıyoruz galiba. 

1-) DEVLETÇİLİK KONUSUNDAKİ GÖRÜŞ AYRILIĞI

Atatürk de İnönü de çok yetkin, çok başarılı, çok becerikli politikacılar. Sonuç olarak aralarındaki ilişki de politik bir ilişki. Bütün cumhuriyet dönemi boyunca, çok kısa süre hariç, İnönü hep başbakan olarak kalmaya devam edecek. Ama bu aralarında hiçbir anlaşmazlık olmadığı anlamına gelmez. Mesela devletçilik konusunda görüşleri çok farklı. Atatürk, İnönü'nün anladığı katı bir devletçiliğe hiçbir şekilde yatkın değil. Bunu kabullenmekte güçlük çekiyor. Atatürk'ün anladığı ekonomik düzen daha çok serbest piyasa, liberal bir ekonomik düzen. O yüzden de onun arayıp bulduğu ekonomi bakanı Celal Bayar. 

2-) DIŞ POLİTİKADA GÖRÜŞ AYRILIĞI

Bunun dışında dış politikada anlaşmazlıkları var. Atatürk, dış politikada İngiltere ve Fransa ile çok daha yakın ilişkiler kurmak yanlısıyken; 1930'ların ikinci yarısında İnönü, Sovyetler Birliği ile olan münasebeti de gözönüne alarak bu işlerde biraz frene basmanın gereğine değiniyor. 

3-) HATAY MESELESİNDE GÖRÜŞ AYRILIĞI

Atatürk, Hatay meselesinde, 'yüklenelim' derken; İnönü, geleneksel tavrıyla, 'bu kadar üzerine gidilmeli bir mesele değildir, olursa olur olmazsa olmaz' şeklinde bakıyor. 

Cumhurbaşkanının İnönü'nün kurmuş olduğu hükümet üzerinde dışarıdan müdahaleleri oluyor; bakanları değiştirmek, hükümeti eleştirmek gibi. Zaman içinde bütün bu problemler yol ayrımına neden oluyor ve Atatürk İnönü'ye alternatif olarak Celal Bayar'ı başbakan olarak atıyor.

NOT: Cemil Koçak'ın 'Tarihin Buğulu Aynası' kitabında bu konunun da dahil olduğu yakın tarihimizin merak edilen sorularının detaylı bir şekilde cevabı var. 'Tarihin Buğulu Aynası', Timaş Yayınları tarafından basılmıştır.